Rozmawiajmy o nowych technologiach w przedszkolu

Trudno dziś wyobrazić sobie życie bez nowych technologii. Dzieci w wieku szkolnym oraz niektóre maluchy uczęszczające do przedszkoli nie tak dawno miały okazję przekonać się czym jest nauczanie zdalne. Najmłodsi praktycznie bez żadnego przygotowania zetknęli się z nowymi technologiami. Zajęcia prowadzone on-line, spotkania na Teams czy Google Meets, tablety, smartfony, laptopy, komputery – tak przez pewien czas wyglądała ich rzeczywistość, która nie pozostawiała praktycznie żadnego wyboru. Wśród zajęć dodatkowych, które chętnie wybieramy dla dzieci, prym wiedzie zdalna nauka języka angielskiego. Spotkania on-line z lektorami czy aplikacje do nauki języka dla dzieci, które możemy ściągnąć na telefon, w szybkim tempie zyskują na popularności. Coraz więcej osób, niezależnie od wykształcenia, ma styczność w pracy z programowaniem. Zapotrzebowanie na programistów jest tak duże, że studenci informatyki zaczynają pracę w tym zawodzie już po pierwszym roku studiów. Jednak szacuje się, że luka między zapotrzebowaniem na programistów, a liczbą osób wykształconych w tym kierunku będzie się tylko zwiększać. Aby zapełnić tę lukę, powstają systemy sztucznej inteligencji, które mają na celu ułatwić programowanie. Postęp, z jakim świat pędzi do przodu nie pozostawia już praktycznie żadnych złudzeń.

„Oczywiście nie wszyscy będą zawodowymi programistami, ale prawie każdy będzie musiał umieć „zaprogramować” swój smartfon, tablet, kuchenkę mikrofalową, system nawigacji samochodowej czy dom według własnych potrzeb. Dynamika tych przeobrażeń w sposób oczywisty zmienia rozkład punktu ciężkości edukacji młodych ludzi w stronę rozwoju kompetencji informatycznych, będących jedną z ośmiu kluczowych wskazanych w 2006 roku przez Parlament Europejski.” ¹⁾

Przedszkola i szkoły także mogą mieć wpływ na sposób, w jaki młodzi ludzie zostaną wprowadzeni do świata technologii, multimediów i innych nowoczesnych rozwiązań. Placówki oświatowe również mogą oswajać dzieci już od najmłodszych lat z nowymi mediami, czy cyfryzacją oraz aktywnie wspierać je w poznawaniu i bezpiecznym poruszaniu się w wirtualnej rzeczywistości. To świetna inwestycja nie tylko w rozwój, lecz także w przyszłość.

„Ja się uczę, gdy się bawię, bo w zabawie jest ciekawie!”

– śpiewają przedszkolaki. Dzieci w ten sposób najszybciej i w najbardziej efektywny sposób przyswajają wiedzę. Warto mieć to na uwadze i pamiętać o tym, że wspólne zabawy z wykorzystaniem elementów wiedzy o nowych technologiach w sposób naturalny przybliżają zagadnienia z nimi związane. Idealnym przykładem może być zabawa w kodowanie z przedszkolakami lub dziećmi w wieku wczesnoszkolnym. Co więcej pierwsze proste zabawy obrazujące i wprowadzające najmłodszych w świat programowania z powodzeniem możemy przeprowadzić bez użycia komputera czy tabletu.

„Programowanie komputera oznacza (…) porozumiewanie się z nim w języku, który zarówno komputer, jak i osoba stosująca go mogą zrozumieć. Uczenie się języków jest natomiast jedną z rzeczy, które dzieci robią najlepiej. Dlatego warto by od najmłodszych lat uczyły się „rozmawiać” z komputerem. Tym bardziej, że programowanie rozwija myślenie komputacyjne, rozumiane jako umiejętność łączenia wiedzy o funkcjonowaniu komputerów z kreatywnością i rozwiązywaniem problemów, z którymi się spotykamy na co dzień.” ²⁾

Obecnie na rynku dostępnych jest wiele gier, planszówek, zabaw, książek czy kart pracy dedykowanych dla najmłodszych, dzięki którym dzieci, czy to na zasadzie pracy indywidualnej czy też pracy w grupie, mogą zgłębiać tajniki kodowania lub dowiedzieć się czym są i w oparciu o jakie zasady działają nowe technologie. Przykładem takich zabaw może być nawet czytanie dzieciom książeczek tematycznych. Bajki są czymś w stylu ludowej szkoły psychologii – to właśnie dzięki nim dzieci poznają różne zagadnienia i problemy społeczne oraz uczą się rozwiązywać dylematy, z którymi być może zetkną się w dorosłym życiu. Bajki przemawiają do nas w ponadczasowym języku symboli, intuicyjnie przyswajalnym dla każdego człowieka, niezależnie od wieku. Często jednak język ten wymaga aktualizacji i przełożenia zgodnie ze współczesnymi realiami. W ramach naszej akcji “Intel aktualizuje bajki” zostały uwspółcześnione 3 kultowe bajki: „Kopciuszek”, „Jaś i Małgosia” oraz „Roszpunka”. Klasyczne opowieści zostały przerobione tak, aby zainspirować dzieci do rozwijania pasji w świecie nowych technologii. W bajkach tych znane kobiece postaci posługują się umiejętnościami związanymi z programowaniem czy robotyką do rozwiązywania swoich problemów. Jest to świetny sposób na zainteresowanie dzieci tematem technologii.

Wprowadzenie takiego rodzaju aktywności do harmonogramu dnia w przedszkolu lub urozmaicenie zajęć w szkole niesie ze sobą cały wachlarz korzyści. Oprócz tego, że oswajamy dzieci z nowymi technologiami oraz pomagamy zrozumieć im cyfrowy świat, wspieramy i rozwijamy ich kompetencje społeczne, matematyczne, językowe czy cyfrowe.  Dzieci uczą się zadaniowego podejścia do problemów i wyzwań, zaczynają dostrzegać zależności przyczynowo–skutkowe.

Treści udostępniane przez Fundację w sposób przystępny nawet dla kilkuletnich przedszkolaków prezentują zagadnienia takie, jak: nowe technologie, programowanie, informatyka. Ponadto pomagają poznać podstawy kodowania i wskazują obszary życia codziennego, w których spotykamy się z nowymi technologiami. Zaproponowane scenariusze lekcji realizują również szereg zadań z podstawy programowej dla przedszkoli między innymi są to: określanie kierunków i ustalanie położenia przedmiotów w stosunku do własnej osoby, a także w stosunku do innych przedmiotów, rozróżnianie strony lewej i prawej. Całkowita lista zadań podstawy programowej realizowanych przez naszą propozycję warsztatów znajduje się w załączonym scenariuszu zajęć, który można za darmo pobrać w ramach projektu.

Fundacja skupia się na jeszcze jednym niezwykle istotnym aspekcie związanym z branżą IT. Kluczowym kierunkiem jej działań jest walka ze stereotypem, dotyczącym przekonania, że programista czy informatyk to zawód typowo męski. Mogłoby się wydawać, że w dzisiejszych czasach nie ma miejsca na tak niesprawiedliwe stwierdzenia. Nic bardziej mylnego! Pomimo wszechobecnego postępu, dość powszechne jest przekonanie, że dziewczynki mają mniejsze predyspozycje do wykonywania zawodów wymagających logicznego, analitycznego myślenia. Ten mit zdecydowanie należałoby obalić i zorganizować każdemu, bez względu na płeć, równe warunki do rozwoju. Także podczas zajęć w przedszkolach warto zwracać uwagę na język inkluzywny. Ważne jest używanie feminatywów w rozmowach o zawodach. Przykładowo można mówić “informatyczka” zamiast “pani informatyk” oraz “inżynierka” zamiast “inżynier”. Słowa mają dużą moc. To, jak się wysławiamy i jakich słów używamy ma znaczący wpływ na sposób myślenia naszych dzieci oraz kształtuje ich podejście do rzeczywistości. “(…) formy żeńskie wspomnianych nazw są potrzebne, a ich używanie będzie świadczyć o równouprawnieniu kobiet w zakresie wykonywania zawodów i piastowania funkcji”[3].

Drugim, niezwykle ważnym działaniem, które pokazuje dzieciom, że kobiety z powodzeniem spełniają się w technologii i świetnie się w nich odnajdują, jest przedstawianie historycznych sylwetek kobiet ze świata informatyki. Ada Lovelace uważana jest za pierwszą programistkę na świecie, “kobiety ENIAC” stworzyły jeden z pierwszych komputerów, a Hedy Lamarr uznawana jest za prekursorkę komunikacji bezprzewodowej oraz inicjatorkę powstania bezprzewodowych technologii, takich jak Wi-Fi, WLAN czy Bluetooth. Zachęcamy do opowiadania dzieciom o tych oraz wielu innych inspirujących kobietach. Ich sylwetki znajdują się w naszych mediach społecznościowych [4].

Stwarzając dzieciom okazję do poznania nowych dziedzin, w ramach których mogą zacząć rozwijać swoje zainteresowania wspieramy ich zdolności poznawcze, pokazujemy nowe możliwości, poszerzamy horyzonty. Zabawa w kodowanie pozwala również na eksperymentowanie – dane działanie możemy cofnąć, naprawić, zmodyfikować, rozszerzyć. Obrany cel można osiągnąć poprzez napisanie kodu na wiele różnych sposobów, co z kolei rozwija kreatywność. Tworzenie algorytmów w zróżnicowany sposób to świetna droga do rozwijania dziecięcej wyobraźni.

Świat nowych technologii możemy pokazywać dzieciom na wiele różnych sposobów, uwzględniając różne obszary edukacji, m.in. matematyczną, językową czy też ruchową. Zdecydowana większość zabaw edukacyjnych wdrażających dzieci do świata programowania wcale nie wymaga żadnego sprzętu. Zamiast tego liczy się atmosfera, dobra zabawa i kreatywnie spędzony czas!

Literatura:

[1,2]  KUŹMIŃSKA-SOŁŚNIA Beata, ZIĘBAKOWSKA-CECOT Katarzyna, WDROŻENIE NAUKI PROGRAMOWANIA W EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ I WCZESNOSZKOLNEJ W POLSCE, XXX. DIDMATTECH 2017, TRNAVA UNIVERSITY, FACULTY OF EDUCATION
[3] Krajowa Rada Języka Polskiego w 2012 r.
[4] Women in STEM, Fundacja IT Girls